Tăng huyết áp: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

1. Tăng huyết áp là gì?

Tăng huyết áp (hay cao huyết áp) là tình trạng áp lực của máu lên thành động mạch cao hơn mức bình thường trong thời gian dài. Đây là một bệnh mãn tính, thường diễn tiến âm thầm nhưng có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.

Một người được coi là bị tăng huyết áp khi huyết áp ≥140/90 mmHg trong nhiều lần đo khác nhau.

2. Phân loại huyết áp theo mức độ

Mức độ	Huyết áp tâm thu (mmHg)	Huyết áp tâm trương (mmHg)
Bình thường	<120	<80
Tiền tăng huyết áp	120–139	80–89
Tăng huyết áp giai đoạn 1	140–159	90–99
Tăng huyết áp giai đoạn 2	≥160	≥100
Tăng huyết áp nguy kịch	≥180	≥120

3. Nguyên nhân gây tăng huyết áp

a. Tăng huyết áp nguyên phát:

Chiếm khoảng 90–95% trường hợp.
Không rõ nguyên nhân cụ thể, thường liên quan đến:
- Tuổi tác cao
- Yếu tố di truyền
- Chế độ ăn nhiều muối
- Thừa cân, béo phì
- Lối sống ít vận động
- Căng thẳng kéo dài

b. Tăng huyết áp thứ phát:

Do các bệnh lý cụ thể như:
- Bệnh thận mạn
- Rối loạn nội tiết (hội chứng Cushing, cường giáp…)
- Tác dụng phụ của một số thuốc
- Sử dụng chất kích thích: rượu, thuốc lá, ma túy

4. Triệu chứng của tăng huyết áp

Phần lớn bệnh nhân không có triệu chứng rõ ràng, nên nhiều người chỉ phát hiện bệnh khi đã có biến chứng. Một số dấu hiệu có thể gặp:

Đau đầu, đặc biệt vùng sau gáy
Chóng mặt, hoa mắt
Đánh trống ngực
Mờ mắt
Khó thở
Mệt mỏi không rõ nguyên nhân

5. Biến chứng nguy hiểm của tăng huyết áp

Nếu không kiểm soát tốt, tăng huyết áp có thể dẫn đến:

Đột quỵ (tai biến mạch máu não)
Nhồi máu cơ tim, suy tim
Suy thận mạn
Tổn thương mắt, mù lòa
Phình tách động mạch chủ, nguy cơ tử vong cao

6. Phòng ngừa và điều trị tăng huyết áp

Thay đổi lối sống:

Ăn nhạt (giảm muối xuống <5g/ngày)
Hạn chế đồ ăn chiên rán, mỡ động vật
Ăn nhiều rau xanh, trái cây tươi
Tập thể dục đều đặn (đi bộ nhanh, bơi, yoga…)
Kiểm soát cân nặng
Hạn chế rượu, không hút thuốc
Giảm stress, ngủ đủ giấc

Điều trị bằng thuốc:

Sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ
Có thể dùng kết hợp nhiều nhóm thuốc: lợi tiểu, chẹn beta, ức chế men chuyển, ARB, chẹn kênh canxi
Tuyệt đối không tự ý bỏ thuốc khi thấy khỏe hơn

Theo dõi huyết áp định kỳ:

Đo huyết áp tại nhà bằng máy đo điện tử
Khám sức khỏe định kỳ để theo dõi các cơ quan đích (tim, thận, mắt)