Đã Xem: 13

Cách phòng ngừa bệnh quai bị

Bệnh quai bị (còn gọi là viêm tuyến nước bọt do virus quai bị) là một bệnh nhiễm trùng do vi-rút quai bị gây ra. Dưới đây là các thông tin chi tiết hơn về bệnh quai bị, bao gồm nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán, điều trị, và các biện pháp phòng ngừa.

Nguyên nhân gây bệnh

Bệnh quai bị là do một loại vi-rút có tên là Mumps virus gây ra, thuộc họ Paramyxoviridae. Vi-rút này tấn công chủ yếu các tuyến nước bọt (đặc biệt là tuyến mang tai), nhưng cũng có thể ảnh hưởng đến nhiều cơ quan khác trong cơ thể, bao gồm não, tinh hoàn, buồng trứng, tuyến vú, và tụy.

Cách lây truyền

Virus quai bị lây truyền chủ yếu qua các giọt nước bọt của người bệnh. Lây qua:

• Ho, hắt hơi: Khi người bệnh ho hay hắt hơi, các giọt vi-rút sẽ phát tán trong không khí.

• Tiếp xúc trực tiếp: Khi người khỏe mạnh tiếp xúc gần với người bệnh, đặc biệt là khi nói chuyện hoặc chạm vào đồ vật bị nhiễm vi-rút như cốc, khăn tắm, hay đồ dùng cá nhân.

• Khi ăn chung đồ ăn, uống chung cốc: Đây là những hình thức lây truyền dễ dàng, đặc biệt trong môi trường sống tập thể.

Triệu chứng bệnh quai bị

Các triệu chứng của bệnh quai bị thường xuất hiện sau khi nhiễm virus từ 12-25 ngày (thời gian ủ bệnh). Các triệu chứng bao gồm:

1. Sưng tuyến nước bọt:

   • Thường là tuyến mang tai, một hoặc cả hai bên đều có thể bị sưng, gây cảm giác đau, khó nuốt và đau nhai.

   • Có thể sưng ở một bên trước, sau đó lan sang bên còn lại.

2. Sốt:

   • Sốt nhẹ đến vừa, thường kéo dài khoảng vài ngày.

3. Đau họng, viêm họng:

   • Người bệnh có cảm giác đau khi nuốt hoặc cảm giác khô miệng.

4. Đau đầu, mệt mỏi:

   • Người bệnh có thể cảm thấy đau đầu, mất sức, cơ thể mệt mỏi.

5. Chán ăn và buồn nôn:

   • Người bệnh thường mất cảm giác thèm ăn và cảm thấy buồn nôn, không muốn ăn uống.

Biến chứng

Mặc dù bệnh quai bị thường lành tính và tự khỏi, nhưng có một số biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra, bao gồm:

1. Viêm tinh hoàn:

   • Đặc biệt là ở nam giới trưởng thành, viêm tinh hoàn có thể gây đau, sưng tấy và trong một số trường hợp, có thể dẫn đến vô sinh nếu không điều trị kịp thời.

2. Viêm màng não:

   • Viêm màng não do virus quai bị có thể gây ra các triệu chứng như đau đầu dữ dội, sốt cao, buồn nôn và cứng gáy.

3. Viêm buồng trứng và viêm tuyến vú:

   • Ở nữ giới, quai bị có thể gây viêm buồng trứng hoặc tuyến vú, đặc biệt là khi người bệnh đang trong giai đoạn trưởng thành.

4. Viêm tụy:

   • Viêm tụy cấp tính có thể xảy ra, gây đau bụng và các triệu chứng tiêu hóa.

5. Giảm thính lực:

   • Mặc dù rất hiếm, bệnh quai bị có thể gây viêm tai trong dẫn đến mất thính lực, có thể là tạm thời hoặc vĩnh viễn.

Chẩn đoán bệnh quai bị

Để chẩn đoán bệnh quai bị, bác sĩ thường dựa vào các yếu tố sau:

• Lịch sử bệnh và triệu chứng lâm sàng: Đặc biệt là sự xuất hiện của sưng tuyến nước bọt.

• Xét nghiệm máu: Để phát hiện kháng thể đối với vi-rút quai bị (IgM và IgG).

• Cấy vi-rút hoặc PCR: Đôi khi bác sĩ sẽ yêu cầu cấy mẫu nước bọt hoặc dịch từ cơ thể để xác nhận sự hiện diện của vi-rút.

Điều trị bệnh quai bị

Hiện nay, không có thuốc đặc trị cho bệnh quai bị. Điều trị chủ yếu là hỗ trợ, giúp giảm nhẹ triệu chứng và làm giảm đau đớn. Các biện pháp điều trị bao gồm:

1. Nghỉ ngơi đầy đủ: Giúp cơ thể phục hồi nhanh chóng.

2. Sử dụng thuốc giảm đau và hạ sốt: Paracetamol hoặc ibuprofen có thể giúp giảm đau và sốt.

3. Chế độ ăn uống dễ nuốt: Do đau khi nuốt, bệnh nhân cần ăn những thức ăn mềm, dễ nuốt và uống nhiều nước.

4. Chườm nóng hoặc lạnh: Có thể giúp giảm sưng và đau ở vùng tuyến mang tai.

5. Tránh tiếp xúc gần với người khác: Để ngừng lây lan vi-rút cho người khác, người bệnh nên ở nhà trong ít nhất 5 ngày kể từ khi bắt đầu sưng tuyến mang tai.

Phòng ngừa bệnh quai bị

Biện pháp phòng ngừa bệnh quai bị hiệu quả nhất là tiêm phòng vắc-xin MMR, vắc-xin này phòng ngừa ba bệnh: sởi, quai bị và rubella. Vắc-xin MMR được khuyến cáo tiêm cho trẻ em từ 12-15 tháng tuổi và một liều nữa vào 4-6 tuổi. Tuy nhiên, tiêm chủng có thể bắt đầu sau 6 tháng tuổi nếu có dịch.

Ngoài ra, một số biện pháp phòng ngừa khác là:

• Vệ sinh cá nhân: Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước sạch.

• Tránh tiếp xúc với người bệnh: Đặc biệt trong giai đoạn ủ bệnh và khi có triệu chứng.

• Dùng khăn giấy hoặc tay để che miệng khi ho hoặc hắt hơi: Giảm nguy cơ phát tán vi-rút.