Bệnh ho gà: nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Bệnh ho gà là một bệnh nhiễm trùng rất nghiêm trọng, đặc biệt đối với trẻ em và những người có hệ miễn dịch yếu. Để hiểu rõ hơn về bệnh ho gà, hãy tìm hiểu thêm về các khía cạnh sau:

1. Nguyên nhân gây bệnh

Bệnh ho gà do vi khuẩn Bordetella pertussis gây ra. Vi khuẩn này tấn công vào đường hô hấp, đặc biệt là khí quản và phế quản, làm cho các mạch nhầy trong đường hô hấp bị kích ứng và gây ho dữ dội. Bệnh lây truyền qua đường hô hấp, chủ yếu là qua các giọt bắn từ mũi, miệng khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc thậm chí nói chuyện.

2. Các giai đoạn phát triển của bệnh

Bệnh ho gà có ba giai đoạn phát triển chính:

a) Giai đoạn ủ bệnh:

Thời gian: 7–10 ngày sau khi tiếp xúc với vi khuẩn.
Triệu chứng: Ban đầu, người bệnh chỉ cảm thấy mệt mỏi, sốt nhẹ, đau họng, sổ mũi, ho nhẹ. Vì triệu chứng này tương tự như cảm lạnh thông thường, nên người bệnh và gia đình thường không nhận ra ngay.

b) Giai đoạn ho dữ dội:

Thời gian: Thường kéo dài từ 1 đến 6 tuần, có thể lâu hơn ở một số trường hợp.
Triệu chứng: Cơn ho trở nên dữ dội và thường xuyên, ho nhiều lần liên tiếp, khiến người bệnh không thể thở bình thường. Sau mỗi cơn ho, người bệnh thường thở dốc mạnh, tạo ra âm thanh đặc trưng “gà gáy” khi hít vào. Cơn ho có thể làm người bệnh nôn mửa, đau ngực, khó thở. Điều này đặc biệt nguy hiểm đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, vì họ có thể bị suy hô hấp hoặc biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời.

c) Giai đoạn phục hồi:

Thời gian: Khoảng 2–3 tháng.
Triệu chứng: Mặc dù ho dần giảm, nhưng người bệnh vẫn có thể ho kéo dài trong nhiều tuần sau khi đã qua các giai đoạn nghiêm trọng.

3. Biến chứng của bệnh ho gà

Bệnh ho gà có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt là đối với trẻ em dưới 1 tuổi hoặc những người có sức đề kháng yếu. Các biến chứng bao gồm:

Viêm phổi: Đây là biến chứng nghiêm trọng và phổ biến nhất ở trẻ em, có thể dẫn đến tử vong nếu không được điều trị kịp thời.
Suy hô hấp: Các cơn ho dữ dội có thể khiến trẻ em và người lớn bị khó thở hoặc ngừng thở tạm thời.
Co giật: Do thiếu oxy trong cơ thể khi ho quá mức, một số trẻ em có thể bị co giật.
Tổn thương não: Ở một số trường hợp nặng, việc thiếu oxy có thể gây tổn thương não.

4. Điều trị bệnh ho gà

Kháng sinh: Điều trị ho gà chủ yếu bằng kháng sinh như azithromycin hoặc erythromycin, giúp tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh. Tuy nhiên, thuốc chỉ hiệu quả nhất khi sử dụng trong giai đoạn đầu của bệnh. Sau giai đoạn ho dữ dội, kháng sinh sẽ không còn tác dụng trong việc giảm ho mà chỉ giúp ngừng lây nhiễm cho người khác.
Hỗ trợ điều trị: Trong trường hợp nặng, bệnh nhân có thể cần hỗ trợ oxy hoặc máy thở để giúp hô hấp. Trẻ em sơ sinh có thể cần phải nhập viện để theo dõi và điều trị thêm.

5. Phòng ngừa bệnh ho gà

Tiêm vắc xin: Vắc xin phòng ngừa ho gà là phương pháp hiệu quả nhất để bảo vệ trẻ em và người lớn khỏi bệnh này. Vắc xin ho gà thường được tiêm trong các chương trình tiêm chủng quốc gia, bắt đầu từ khi trẻ còn nhỏ và cần tiêm nhắc lại theo các mũi tiêm vào các độ tuổi nhất định (thường là 2, 4, 6 tháng và tiêm nhắc lại vào năm 4-6 tuổi).
Tiêm phòng cho người lớn: Người lớn, đặc biệt là những người tiếp xúc với trẻ em (như cha mẹ, ông bà, người chăm sóc trẻ), cũng nên tiêm vắc xin để giảm nguy cơ lây nhiễm.
Giữ vệ sinh: Để hạn chế lây lan bệnh, người bệnh nên đeo khẩu trang khi ho hoặc hắt hơi, tránh tiếp xúc gần với người khỏe mạnh, đặc biệt là trẻ em.

6. Chẩn đoán bệnh ho gà

Lấy mẫu xét nghiệm: Bác sĩ sẽ lấy mẫu từ họng, mũi hoặc dịch tiết hô hấp của người bệnh để xác định sự hiện diện của vi khuẩn Bordetella pertussis.
Xét nghiệm PCR: Kỹ thuật PCR (Polymerase Chain Reaction) giúp xác định chính xác DNA của vi khuẩn gây bệnh ho gà trong cơ thể.

7. Những đối tượng nguy cơ cao

Trẻ em dưới 1 tuổi: Trẻ sơ sinh rất dễ mắc phải bệnh ho gà và có nguy cơ cao gặp phải các biến chứng nghiêm trọng.
Phụ nữ mang thai: Phụ nữ mang thai, đặc biệt là trong ba tháng cuối, cần được tiêm vắc xin ho gà để bảo vệ cả mẹ và con.
Người lớn và người già: Những người có hệ miễn dịch yếu hoặc bệnh nền cũng có thể dễ dàng mắc bệnh và gặp phải biến chứng.